De speciale super

Na een lange periode van voorbereiding is het op 22 november 1995 eindelijk zover, de eerste cursusavond van de NVHR. Alle leden uit de regio West die ons te kennen hebben gegeven een cursus te willen volgen, hebben een schriftelijke uitnodiging gekregen. Het zaaltje in Haarlem Noord dat hiervoor door Hans Houtkamp is gehuurd, voldoet volkomen aan ons doel, is goed bereikbaar en heeft ruime parkeermogelijkheden. Vrijwel de voltallige technische commissie is al ver voor de aanvangstijd aanwezig, om de nodige meetinstrumenten op te stellen en de koffiemachine die Hans Reulen heeft meegenomen bedrijfsklaar te maken. J. Hermans, C. van Driel en G. W. ten Weerde zullen onze verrichtingen op de voet volgen om straks ook in de andere regio’s deze lesavonden te organiseren. Naar verwachting zullen er twaalf leden komen. Er is die avond een belangrijke voetbalwedstrijd op de tv, maar het blijken toch echte radioliefhebbers te zijn want al voor achten zijn allen binnen en hebben plaats genomen in afwachting wat er gaat gebeuren. Nadat iedereen eerst koffie heeft gekregen en een welkomstwoord is uitgesproken, wordt de cursus gestart.

Deze foto is van de eerste lesavonden in Ede. Hans legt het berekenen van de golflengte uit. Op tafel zichtbaar is de glijspoel (waarschijnlijk de eerste les). Piet staat op de achtergrond en heeft al voor de pauze voor het bord gestaan. Links drie van onze cursisten die met aandacht luisteren naar wat Hans te vertellen heeft en aantekeningen maken om thuis te bestuderen.

Een historisch moment voor onze vereniging. Voor Hans Houtkamp en ikzelf is de radiotechniek gesneden koek maar hoe breng je dat over naar anderen die zelfs nog moeite hebben met de wet van Ohm. Of zelfs daar nog nooit van hebben gehoord. Ook voor ons, de docenten, niet gemakkelijk om in deze eerste aanzet een behoorlijk lesprogramma op te zetten. We hebben dan ook gekozen voor een concept, waarbij op iedere te volgen lesavond een schakeling of deel daarvan wordt behandeld. Niet alleen hoe een en ander werkt maar ook wat er allemaal fout kan gaan.

Speciaal daarvoor worden er proeftoestellen gebouwd, waarmee demonstraties gegeven kunnen worden. In een van de eerste lessen werd een voeding gebruikt met diverse schakelaars waarmee zowel enkel- en dubbelfase gelijkrichting aangetoond kan worden en de rol van de condensatoren. Als we zover zijn dat we complete toestellen gaan behandelen kom ik op het idee een aftandse oude Amroh Pin-up Super MK 4349 te kopen op de beurs en deze te voorzien schakelaars waarmee diverse fouten aangebracht kunnen worden.

Bijvoorbeeld een onderbreking van de voeding naar de oscillator, kortsluiting in een schermrooster afvlakcondensator, een onderbroken kathode van een laagfrequent voorversterkerbuis niet te vergeten de lekke koppelcondensator en meer verdachte fouten die door een cursist opgezocht moet worden. Het voordeel van dit toestel is, dat het is uitgerust met P-hulzen, zodat er gemakkelijk gemeten kan worden aan de buisvoeten. Ik heb ook aan beide zijden een metalen steun gemaakt zodat het toestel gemakkelijk ondersteboven gezet kan worden. Het toestel heeft in de loop van de cursussen heel wat te verduren gehad en is vele malen gerepareerd. De bedrading van en naar de schakelaars is listig weggewerkt, zodat niet met het volgen van deze bedrading de fout gevonden kan worden.

De mooie gekapselde voedingstrafo is al eens vervangen door een met twee maal zes Volt gloeispanning. De AZ1 kreeg dan ook een weerstand van 2 ohm in de gloeistroomleiding, wat wel eens vragen opriep bij de cursisten. De uitgang heeft op een avond in Haarlem met een hoop rook het leven gelaten. Meerdere reparaties moest het in al die jaren onder gaan, want begrijpelijk met al dat meten en zoeken ging er wel eens iets mis.

Nadat ik stopte met lesgeven van de beginnerscursus, vanwege te weinig aanvraag voor de lessen op dat moment, heb ik deze speciaal geprepareerde MK 4349 met de beschrijving aan Hans Houtkamp overgedragen en zoals ik laatst hoorde, wordt nu twaalf jaar later deze nog regelmatig gebruikt voor de diverse cursusavonden. Later heb ik toch weer zo’n type toestel kunnen aanschaffen, een WW-balanssuper Meteoor. Ik heb die kunnen overnemen van Hans Reulen. Deze radio, die gebouwd is op hetzelfde chassis als dat van de MK4349, maar uitgerust met de 41-serie buizen, heb ik geheel gesloopt en daar weer een MK 4349 van gemaakt met de grote P-hulzen.

Schema van MK 4349 is te vinden in Radio Bulletin No 10 uit 1949, bladzijde 328.

Voor de lezingen over versterkers, voorzien van een balansuitgang met tweemaal EL3. Ook dit toestel wordt nog regelmatig gebruikt en met slechts een 12 inch Jensen luidspreker van 25 watt, weet het HiFi-specialisten te verbazen met het volle zuivere klankrijke geluid en dat nog wel met een balans ingangstrafo!!

Piet van Schagen