Radiocafé 21 november 2023; vervolg op de eerder dit jaar gegeven lezing over de Philips Cartomatic buizentester, door Anton van de Oever.
Tekst: Frans de Rooij
De debatten over de verkiezingen, waarbij half Nederland in rep en roer was, en het spelen van het Nederlands voetbalelftal weerhield een twintigtal NVHR-leden en niet-leden er niet van om de gang naar Driebergen te maken.
Daar zou door Anton van de Oever een lezing worden gegeven over de Philips Cartomatic buizentester, een buizentester die ontwikkeld en uitgebracht werd vóór de tweede wereldoorlog. Deze buizentester werkt met insteekkaarten die voor elke buis apart werden gemaakt.
Zoals Anton al in de eerder gegeven lezing, afgelopen maart, had uitgelegd waren er diverse uitvoeringen van deze buizentester, want na de tweede wereldoorlog werd deze in de loop van jaren verbeterd en wat uitgebreid. In maart had Anton ook diverse modellen meegenomen, en wie deze lezing wil terugkijken: er staat een verslag (klik) van deze lezing en uiteraard ook foto’s op deze site.
Was de vorige lezing meer in het algemeen over de diverse modellen, dit keer werd er dieper op de juiste werking en het schema ingegaan, waarbij Anton zelf al zei dat dit de avond zou worden van de theorie en de droge stof, maar daar waren de kannen koffie en de koekjes weer goed voor.
Anton had zelf het schema van de buizentester in Autocad nagetekend, en had ook een aantal kopieën gemaakt die werden uitgedeeld. Aan de ene kant het schema, aan de andere zijde twee van die kaarten afgedrukt en daar zouden de aanwezigen tekst en uitleg over krijgen.
Een aantal mensen was bekend met deze Philips en hadden er een thuis staan, maar ook voor degene die niet zo’n Philipsje tester hadden zoals ik (ik heb zelf een AVO CT-160), was er weer genoeg te zien en te horen. Anton liet namelijk het schema zien. En van elk deel legde hij uit wat het deed (zelfs het controlecircuitje of de tester wel goed werkt), hoe men aan de spanningen voor diverse buizen komt, door middel van de insteekkaart en hij liet zelfs zo’n kaartlezer zien die hij ook uit elkaar haalde.
Anton vertelde ook wat nu eigenlijk de gaatjes deden in de kaart, en hoe men aan de instellingen kwam om een bepaalde buis te testen. Aan de hand van voorbeelden van de kaarten die uitgedeeld waren kan men zelf berekenen welke spanningen er nu gebruikt werden om een buis te testen.
Anton maakt die kaarten trouwens zelf, en is ook nog een regelmatige bezoeker van de Action, want daar ligt materiaal om deze kaarten te maken. Dus wie wil hobbyen en weet waar ik het over hebt, maak een sprint naar de Action.
Maar ondanks de waarschuwing van Anton dat het een droge theoretische lezing zou worden, vloog de tijd want voor men het wist was er al een pauze.
Anton had ook nog een Cartomatic III meegenomen en ook deze werd gedemonstreerd met een leuk verhaaltje. De Cartomatic werkt met een meter met een rood, een klein wit, en een blauw vlak. Dat blauwe vlak is belangrijk, want als de wijzernaald in het blauwe vlak komt dan is de buis goed. Bij een gelijkrichtbuis, die gedemonstreerd werd, kwam die wijzer maar net in het blauwe vlak, terwijl de buis nog nieuw was.
Men verwacht eigenlijk dat de naald ver in het blauwe vlak zou staan, en hierdoor vertrouwt men de meter niet meer. Er zijn er bij die dan in het ding gaan lopen schroeven met als gevolg dat het ding ontregeld is, en dan helemaal niets meer goed aanwijst.
Anton liet aan de hand van een zelfbouwknutsel, op een buisvoet, zien dat deze dezelfde waarde op de meter geeft als die nieuwe buis.
Deze knutsel was zo gemaakt dat hij de nodige spanningen en stromen gebruikt als een goede buis (die staan weer in een tabel) en Anton had berekend wat hij dan aan onderdelen moest gebruiken.
Ik vraag mij nu dan af hoeveel mensen hun Cartomatic van de hand hebben gedaan.
Anton vertelde ook wat je wel en niet moest doen met een Cartomatic want het is niet zo dat deze buizentesters hufterproef of Hans-proef zijn gemaakt, zodat er wel degelijk sluitingen kunnen worden veroorzaakt waarbij de schade aan de tester best wel groot kan zijn. Dus aan de ene kant is het wel een goede buizentester, maar stuk kan hij ook.
Al met al was het weer na tien uur en was het een vermakelijke avond geweest. En degene die wel de beurzen bezoeken, maar nooit een lezing, ga er toch eens naar toe. De meeste mensen zijn echte techneuten, zijn gezellig, en je wordt er niet dommer van.
Tot de volgende keer!