De antibromwikkeling
Het toestel, een Ducretet C 745 in een houten kast, speelde prima. Zo te zien was het achterschot er nog nooit afgenomen. De nieuwe eigenaar was er dan ook erg blij mee. De kast was jammer genoeg hier en daar wat beschadigd en wat dof, maar het loonde de moeite om de kast op te laten knappen bij een meubelmaker. De radio werd dus uitgekast en ook de elektrodynamische luidspreker werd er uitgeschroefd, Opmerkelijk was het groot aantal draden waarmee de luidspreker was aangesloten. Na lang zoeken in de wirwar van draden onder het chassis bleek dat zelfs de kathodeweerstand van de eindlamp type 42 op het klemmenbordje was gemonteerd. Het luidsprekerframe vertoonde hier en daar wat roestplekken en in de conus zat een klein scheurtje. Omdat het wel even zou duren tot de kast klaar zou zijn, was dit een mooie gelegenheid om de luidspreker op te knappen. De luidspreker werd helemaal uit elkaar genomen, geschuurd en opnieuw gespoten in de juiste kleur. Als het toestel enige weken later, weer gemonteerd in de nu prachtige kast, wordt aangezet, klinkt er een ratelachtige brom uit de luidspreker. Dat was nou jammer. De TC had gelukkig het schema, dat snel in de gefrankeerde retourenvelop werd opgestuurd. Maar alle verbindingen bleken goed aangesloten. Wat was er nu fout gegaan? Bij een elektrodynamische luidspreker wordt de veldwikkeling vaak als afvlaksmoorspoel gebruikt. Dit is niet te vergelijken met een echte smoorspoel daar het magnetisch veld al sterk verzadigd is. Dit bezwaar wordt grotendeels opgeheven door grotere condensatoren te gebruiken. Deze veldspoel moet zorgen voor het magnetisch veld van de luidspreker. Er staat echter een zaagtandachtige bromspanning op de spoel. De veldspoel en de spreekspoel kunnen we beschouwen als een transformator. Er wordt dus ook een bromspanning opgewekt in de spreekspoel. Om dat te voorkomen wordt in vrijwel alle ED luidsprekers een extra spoeltje vast om het middenbeen aangebracht met een zo groot aantal windingen, dat de spanning die hierin wordt opgewekt gelijk is aan die van de spreekspoel.
Dit spoeltje wordt in serie geschakeld met de spreekspoel, maar wel zodanig dat de geďnduceerde spanningen elkaar opheffen. Begrijpelijk is het dat als het spoeltje verkeerd wordt aangesloten de brom juist heviger wordt. We kunnen dit controleren door de aansluitingen te wisselen. Met het demonteren van de luidspreker waren deze aansluitdraden losgenomen en bij vergissing verkeerd aangesloten. Het toestel speelde na deze kleine herstelling weer bromvrij.
Piet van Schagen
